Financiële ontwikkelingen

In 2025 storten we € 1.500.000 meer in de reserve onderwijshuisvesting dan begroot, omdat budget nodig is voor sloopkosten en bouwrijp maken van gronden (zorgplicht van de gemeente) ten behoeve van vervangende nieuwbouw POSO (Primair Onderwijs Speciaal onderwijs), en de daarbij horende kosten voor het inrichten van de openbare ruimte. Deze middelen reserveren we in de reserve, zodat wanneer Arcade gaat bouwen, we dit budget ter beschikking stellen.

De lasten zijn structureel € 300.000 per jaar hoger dan begroot voor de jaren 2026-2029. Voor de jaren 2030-2033 gaat het om € 750.000 per jaar. De reden hiervoor is dat de 8-jaarlijkse actualisatie van het meerjarenplan onderwijshuisvesting en de meerjarenbegroting leiden tot hogere lasten bij Arcade. Dit als gevolg van gestegen (ver-)bouwkosten, waardoor de nieuwe investeringsplanning leidt tot hogere kapitaallasten, en hogere belastingen en verzekeringspremies. Conform artikel 6 van de overeenkomst doordecentralisatie, kan Arcade hier aanspraak op maken. De bijdrage aan Arcade stijgt hierdoor evenredig.

Voor de periode 2027-2030 zijn kredieten nodig voor gymzalen van in totaal € 11 miljoen (€ 1,6 miljoen in 2027, € 3,2 miljoen in 2028, € 2,8 miljoen in 2029 en € 1,7 miljoen in 2030 en eenzelfde bedrag in 2031). Dit omdat enkele gymzalen aan renovatie of nieuwbouw toe zijn. De hieruit voortvloeiende kapitaallasten bedragen structureel ca. € 95.000 in 2028, oplopend naar € 700.000 vanaf jaar 2032. 

Het bieden van voldoende ruimte voor gymnastiekonderwijs in het basis- en voortgezet onderwijs is een wettelijke taak van de gemeente. In 2020 is het "IHP Gymzalen" vastgesteld door de gemeenteraad (2020-0062199) waarin staat dat we kredieten aanvragen via de perspectiefnota. In dit huisvestingsplan is voor de jaren 2021-2030 vervanging en renovatie van 13 gymzalen opgenomen. Voor de eerste zeven zalen is in 2020 en 2023 reeds budget gereserveerd via de kadernota. Voor de volgende vier zalen van het IHP Gymzalen vragen we dit krediet aan via deze perspectiefnota. Het gaat om renovatie en verduurzaming van de volgende 3 zalen: Nolensweg, Dubbelmondestraat en Dintelstraat en van nieuwbouw voor de gymzaal aan de Weegschaal. Voor 2027 vragen we een krediet aan van € 1.553.000, voor 2028 voor een bedrag van € 3.200.000 en voor 2029 voor een bedrag van € 2.830.000. 

De laatste twee gymzalen uit het IHP Gymzalen vallen buiten de termijn van deze Perspectiefnota 2026. Het betreft nieuwbouw van de gymzalen: Sandenburg en Ockenburg. Nieuwbouw van deze gymzalen is voorzien in 2030 en 2031.

De gemeente en schoolbesturen zijn samen verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting in het Voortgezet Onderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs. De gemeente financiert nieuwbouw, terwijl schoolbesturen verantwoordelijk zijn voor onderhoud en exploitatiekosten. Voor grootschalige renovatie en verduurzaming is er een gezamenlijke verantwoordelijkheid, vastgelegd in het Integraal Huisvestingsplan (IHP). Dit plan, vastgesteld begin 2024, richt zich op het behouden en versterken van Dordrecht als aantrekkelijke onderwijsstad. De komende jaren omvatten nieuwbouwprojecten zoals renovatie of nieuwbouw van het Insula College en verduurzaming van het Johan De Witt Gymnasium. Diverse onderzoeken en studies worden uitgevoerd ter voorbereiding. De totale investeringsperiode beslaat 8 jaar. 

Voor de periode 2026 – 2030 zijn voor het integraal huisvestingsplan voorgezet onderwijs kredieten nodig voor in totaal € 139,5 miljoen (€ 6,4 miljoen in 2026, € 7,5 miljoen in 2027, € 35,4 miljoen in 2028, € 64,5 miljoen in 2029 en € 25,6 miljoen in 2030). De hieruit voortvloeiende kapitaallasten bedragen structureel € 130.000 in jaar 2027 oplopend tot ca. € 3.600.000 in 2030. In de begroting was hiermee al deels rekening gehouden met de stelpost voor vervangingsinvesteringen. De resterende benodigde kapitaallasten nemen we nu op in de begroting zodat we voldoende dekking hebben voor de totale kapitaallasten. Voor het beschikbaar stellen van het krediet (over de periode 2026-2030) leggen we een separaat voorstel aan de raad voor. We vragen nu wel een krediet aan voor de verduurzaming van het Johan de Witt Gymnasium voor een bedrag van € 5,4 miljoen.

Voor 2026 vragen we voor de uitbreiding van VSO De Stroom gevestigd te Reeweg Zuid een verhoging van het krediet aan van € 625.000. Het Schoolbestuur SPON heeft voor VSO De Stroom uitbreiding in de voorziening onderwijshuisvesting toegekend gekregen. VSO De Stroom heeft een structurele toename van het aantal leerlingen, waardoor er een capaciteitsvraagstuk is en een wachtlijst is ontstaan. De hieruit voortvloeiende kapitaallasten bedragen structureel € 70.000 vanaf 2027.

De bedragen voor indexaties op uitgaven en inkomsten zijn opgesplitst naar de programma's. Dit geeft inzicht de kostenstijgingen in ieder programma, c.q. wat er vanuit het programma aan extra inkomsten wordt gegenereerd door indexatie. Voorts laten we de centrale stelpost die betrekking heeft op deze indexatie voor 2026 vrijvallen ter dekking van deze prijsstijgingen.

Neutrale ontwikkelingen (enkel effect tussen en/of binnen programma's) zijn apart inzichtelijk gemaakt. Budget neutrale wijzigingen leiden op totaal begrotingsniveau per saldo niet tot resultaatafwijkingen op de baten of lasten. Voor saldo neutrale ontwikkelingen waar een reserve mee gemoeid is, is in het raadsvoorstel een beslispunt opgenomen. Ook is hiervoor een bijlage bij deze perspectiefnota opgenomen (bijlage 6 ).

Voor de wettelijke taken van de Dienst Gezondheid & Jeugd (DG&J) stellen we, naast rijksmiddelen, geen extra middelen via een inwonerbijdrage beschikbaar. De DG&J ontving deze middelen namelijk omdat ze niet voldoende geld kreeg van het Rijk voor de uitvoering van de wettelijke taken. De afgelopen jaren bleef echter steeds budget over op deze taak, daarom passen we het budget aan. Het gaat hier om onderwijs-gerelateerde taken, zoals het Doorstroompunt (RMC) en het Regionaal Programma Voortijdig Schoolverlaten (VSV). Het afschaffen van de inwonersbijdrage betekent niet dat de inzet om VSV en jeugdwerkloosheid te voorkomen in het gedrang komt. Door de wet school naar duurzaam werk komt hier aanvullende regionale financiering voor.

We gaan meer inkomsten genereren door het veilen van grond, gerelateerd aan mogelijke schaarse rechten. Denk hierbij aan brandstofverkooppunten waaronder bijvoorbeeld ook commerciële snellaadpunten. Hiervoor is het belangrijk om te inventariseren welke gronden hiervoor in aanmerking komen en aan welke schaarse rechten we dit kunnen relateren. De financiële onderbouwing en organisatorische inzet wordt daarmee nog verder uitgewerkt.

We richten de geldstromen voor economische acquisitie en promotie anders in. Sinds 2014 worden deze activiteiten voor de Drechtsteden-gemeenten georganiseerd via de acquisitie- en promotieorganisatie Stichting DEAL. De oprichting is destijds ingegeven om met elkaar meer slagkracht te organiseren als het gaat om het acquireren van bedrijven van buiten de Drechtsteden en het daarvoor promoten van de regio. DEAL ontvangt daarvoor – buiten de regionale inwonerbijdrage om - vanuit de gemeente Dordrecht een exploitatiebijdrage van € 120.000 (met jaarlijkse indexering).  
Inmiddels zien we dat de door een inhaalslag die we als regio hebben gemaakt als het gaat om banenontwikkeling (in aantallen), maar bovenal een wijziging van opgaven (meer sturing op kwaliteit van banen en clusterversterking op de maritieme terreinen) ook de behoefte aan acquisitie en economische promotie op inhoud is gewijzigd. Vanuit het Rijk en Europa is veel meer aandacht gekomen voor thema's als strategische autonomie, het behoud en de versterking van de (maritieme) maakindustrie en innovatiebevordering & energietransitie. Dit brengt nieuwe, grootschalige, geldstromen met zich mee waar we als regio in de uitvoering van projecten en programma's met nadrukkelijk ook een maatschappelijk belang (zoals bijvoorbeeld verduurzaming van de binnenvaart gericht op terugdringen emissies, maar ook combinaties met het regionaal beroepsonderwijs) van kunnen profiteren. Om dit te kunnen doen, is wel een andere aanpak nodig. Een aanpak die minder overheid gedreven is en veel meer wordt ingezet vanuit gezamenlijke agendavoering en co-creatie met regionaal (georganiseerd) bedrijfsleven en onderwijs, waarbij ook deze partijen zelf meedelen in de feitelijke investeringen die gedaan moeten worden. Om naar het voorbeeld van de brainport Eindhoven in deze opzet te slagen en de aanpak te structureren en te borgen, wordt een kleine maar wendbare organisatie (werknaam: BV Smart Delta & Partners) in de benen gezet. Deze organisatie kan - weliswaar met minder inbreng van gemeentelijke exploitatiemiddelen, maar wel met meer eigenaarschap vanuit het regionaal bedrijfsleven - meer impact maken naar projecten en investeringen die uiteindelijk ook bijdragen aan economische structuurversterking van de regio als geheel.   

Hierdoor kunnen geldstromen anders worden gericht: meer op specifieke projecten met bijbehorende financiering en minder op het generieke budget.

We wensen geen vestiging te sluiten vanwege de belangrijke functies van de bibliotheek in wijken. We kiezen ervoor de bezuiniging te realiseren door versobering van de dienstverlening van de bibliotheek, aangepaste programmering en/of bezuiniging op taken die de bibliotheek uitvoert in opdracht van de gemeente. Voor de keuze van maatregelen is nader onderzoek nodig in overleg met de bibliotheek. We gaan daarom uit van een taakstellende bezuiniging die nader wordt ingevuld met maatregelen.